Arangkada of Leo Lastimosa for February 6, 2009

              LAAG SA KRISIS

 

            Nanghambog ang pamunoan ni Pres. Arroyo pinaagi sa DPWH nga tunga sa milyon ka bag-ong trabaho nga ilang mugnaon karong tuiga pinaagi sa hiningusgan nga pagpatuman sa infrastructure projects.  Sa di pa ta moabiba ug mosayaw sa kadalanan, tungod sa kadaghan na nato napaso sa nangaging mga pasigarbo sa Malakanyang, maayong susihon ang mga detalye sa ilang laraw.

            Nga maoy akong gihimo.  Tuod man, may nasihag kong dakong buslot.  Di mamugna ang bag-ong mga trabaho nga gitagana alang sa mga kawani nga nataktak tungod sa kalibotanong krisis sa ekonomiya.  Sa way pagtaktak sa mga kawani sa nahilambigit nga mga buhatan sa kagamhanan ug pribadong mga kompaniya.

-o0o-

            Basaha ni ug hilak:

·        80% sa 495,000 ka bag-ong mga kawani nga hatagan og trabaho karong tuiga kuhaon sa local government units nga maoy tahasan pagpatuman sa mga proyekto.  Apan kasagaran sa mga lungsod, mga dakbayan ug mga lalawigan duna nay ilang kaugalingong mga kawani.  Nga mameligrong mahiagom sa ilang kaugalingong krisis kon palabihon ang nataktak nang mga kawani; ug

·        Ang nahibiling 20% sa mga kawani ipakuha sa makadaog sa subasta sa mga proyekto nga pribadong mga kontraktor.  Nga utrong duna nay ilang kaugalingong mga kawani.  Nga tinong makulban sa kaldero kon pugson gyod sila pagpatrabaho sa nataktak nga mga kawani.

-o0o-

            Laing buslot.  Ang nataktak nga mga kawani naggikan sa nagkalainlaing mga dapit.  Mahimo nga ang pabrika nahimutang sa usa ka dakbayan.  Apan kasagaran sa mga trabahante nagpuyo sa ubang mga dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo.  Mapugos kaha sa DPWH ang lokal nga mga opisyal pagpatrabaho sa di ilang mga molupyo?

            Kon mahinayon ang pagpatuman sa daghang mga proyekto karong tuiga, maglisod ang mga politiko pagsukol sa tentasyon pagpamuhun-puhon na sa ilang kandidatura.  Mas lisod kay sa pagpugong sa baha ang pagkumbinser pagkuha sa mga dayo.  Nga di makatabang sa nag-urus-uros nilang tinguha pagpabilin, o pagpuli, sa gahom.

-o0o-

            Nagkabantang ang pait nga kamatuoran nga, sukwahi sa pangangkon ni Arroyo, ang Pilipinas maoy usa sa labing grabeng maigo sa krisis ug ang kadagkoan maoy labing dili andam.  Mora silang nagkarakara pagsawo sa nagkadaghan nga mga mamumuo nga nawad-an og panginabuhi.  Ginamit ang bisan unsa na lang mga panagang nga mosantop sa ilang kutaw.

            Maong pataka lag pahibawo og stimulus fund nga P330 bilyones nga wa pa matino asa kuhaa.  Maong patuyang lag pahibawo nga dunay P1 bilyon alang sa OFWs apan wa pay klaro unsaon paggasto.  Ug atubangan sa nagbuntaog nga kabalaka sa katawhan nga naigo sa krisis, nilaag lang gihapon sa Washington D.C., nangabang og mga lawak sa labing mahalong hotel, aron lang makatambong sa pamahaw ug mamasin sa nihit nga kahigayonan nga makapahulagway uban ni US President Barack Obama.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 5, 2009

              ATONG TALIKALA

 

            Way bisan usa sa among mga tigpaminaw nga among gipangutana ang nisalig nga tarungon paggasto sa kagamhanan ni Pres. Arroyo ang gisugyot nga P330 bilyones nga "stimulus package."  Pulos sila nagduda nga inay ang mga biktima sa kalibotanong krisis sa ekonomiya ang makapahimus, ang labing dagkong mga politiko ug mga magpapatigayon mao lang gihapoy mabuhong.  Lisod lalison ang ilang mga sukaranan:

·        Ang nangaging daghan ug dagkong mga eskandalo sa pangurakot nga hangtod karon, bisan sa way kinutoban nga mga pakisusi sa Kongreso, pabiling wa mahusay ug ang mga responsable wa masiloti; ug

·        Ang umaabot nga lokal ug nasudnong piniliay sa 2010.

-o0o-

            Salamat sa sibaw nga mga pasangil sa pagpangawat batok sa pamunoang Arroyo, nabantang sa kinabag-an sa katawhan ang makalilisang nga pagburot ug paglapad sa pagpanghilabot sa atong mga buhis.  Gawas nga nidaghan na pag-ayong mga kiriwan, nisulbong sab pag-ayo ang gidak-on sa hiwa sa komisyon nga ilang gibolsa.  Maong nisamot paghiyos ang nahibilin alang sa katawhan.  Ang labing bantang nga mga tilimad-on mao ang kanihit ug kagabok sa mga proyekto ug ang pagpabaya sa labing batakang mga pangalagad.

            Sa panahon sa atong katiguwangan, ang politikong mangilkil og 10% sa iyang proyekto maoy labing salawayon.  Karon, siya nay labing maikugon.  Kay kasagaran sa iyang kaubanan sayon na lang kaayong mopaak og hangtod katunga sa daginutong nang daan nga gahin, o mas dako pa.

-o0o-

            Apan, sama sa ubang pasalig ni Arroyo, ang P330 bilyones nga "stimulus package" wa pa igkita.  Matod ni Senate Finance Committee Chairman Edgardo Angara P50 bilyones ra ang nakarga sa nasudnong budget alang karong tuiga.  Ug ang pribadong sektor nga giawhag sa Malakanyang nga maoy mohatag sa katunga nibalibad nang daan kay ilang mga patigayon maoy labing nahulga sa krisis.

            Gawas pa, nabisto nang tinuorayng tuyo ni Arroyo pagtudlo sa iyang sinaligan nga si Romulo Neri isip presidente sa SSS.  Busa karon masuk-anon nang nipasidaan ang mga sakop sa SSS batok sa paghilabot ni Neri og bisan usa lang ka dako sa ilang hinagoan.

-o0o-

            Tinuod gyong sulti sa atong katiguwangan.  Ang krisis dakong kahigayonan.  Apan ang labing bangis nga krisis mao ray maangkon sa labing kabos nga maoy labing daghan sa katawhan.  Samtang ang mga nagtungkawo sa gahom maoy makapahimus sa tanang kahigayonan.  Pagpasamot pa pagpabusdik sa lamurok na nilang mga tiyan.

            Ang mga sentimento sa mga tigpaminaw sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya mahimong nagtimaan nga nagmata nang katawhan.  Apan may kaisog na ba sila pagbantay sa ilang buhis?  O sama sa naandan mangiyugpos ug magtan-aw lang gihapon samtang palig-unon sa mga buwitre ang talikala sa katimawa?  Nga mogaid di lang nato kon dili hasta sa atong mga anak ug mga anak sa atong mga anak?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com