Arangkada of Leo Lastimosa for February 24, 2010

                        Pila sa NFA

 

            Kahinumdom pa ba mo ni Regan Rex King?  Nakontrobersiyal siya ug ang iyang kompaniya nga Jolli Traders International Inc. kay gipasanginlan nga nigamit og kooperatiba sa mga mag-uuma aron makapangompra og bugas gikan sa gawas sa nasud.  Niulbo ang kontrobersiya duha ka tuig nang nilabay.

            Sa labing bag-ong kontrobersiya sa bugas, di na si King maoy gipasanginlan.  Kon tuohan ang mga pasangil nga gimaniobra sa National Food Authority (NFA) ang pagpili sa nahatagan og pagtugot pag-import og bugas nga way buhis, siya ang usa sa mga biktima.  Ang unang siyam sa taas nga linya sa mga magpapatigayon nga nagpunsisok sa NFA ray nahatagan og import permit.  Si King ika-14.

                        -o0o-

            Si King mahimong nakabasa sa mga lagda sa NFA nga namantala sa Philippine Star niadtong Biyernes, Pebrero 19.  Nga naglakip sa mga panginahanglan sa paghatag og import permits ngadto sa lisensiyado nga importers og bugas.  Ang wa mahibaw-i nilang King ug kaubanan mao nga, sa samang adlaw, nausab ang hunahuna sa NFA.  Nga nihukom pagpanghatag og priority numbers niadto gihapong adlawa.

            Mao nga ang iyang gisundan sa pila, si Lea Echeveria sa T-Platinum Traders Enterprises, nga nagtukaw sa rehiyonal nga buhatan sa NFA sugod pa niadtong Dominggo sa hapon, labihang kuganga nga ika-12 na sa listahan.  Gipakaingon nga silay nag-una, labihan na diayng iwita.

                        -o0o-

            Di mabasol silang King ug Echeveria nga nagmata lag buntag.  Kay ang bag-ong lagda gimantala sa NFA sa ila rang website (nfa.gov.ph).  Nga bisan pa kon imong apongan, di mopahibawo sa kausaban.  Kinahanglan pa kang mo-click og katulo una makabasa sa pahibawo.

            Nakalingkawas si King sa iyang kontrobersiya niadtong 2008 tungod sa giingong koneksiyon niya sa Bureau of Customs ug sa Malakanyang.  Apan klarong wa siyay higala sa NFA.  Kay kasagaran sa mga nakakuha og priority numbers niadtong Biyernes gitawgan sa ilang mga suod sa NFA.

                        -o0o-

            Usa sa labing unang napahibawo sa bag-ong lagda mao si Teresa Alegado, nasudnong presidente sa Grains Retailers Confederation (Grecon).  Kinsa nitataw nga molampos ka lang pagpamaligya og bugas kon may kasaligang mga tinubdan sa kasayuran, ma-internet man o ma-tawag sa telepono.  Ang sayong kasayuran ni Alegado gigantihan og allocation nga 5,000 metricas toneladas.

            Gipanghimakak ni Alegado nga kabahin siya sa maniobra pagsipong sa binilyon ka pesos nga transaksiyon.  Nisumbalik pa gani sa pakighinabi sa DYAB Abante Bisaya nga ang pipila sa mga namasangil mahimong mga representante sa smugglers.  May suliran hinuong NFA.  Alang sa 80,000 metricas toneladas ang ilang nahatag nga import permits.  Sobra sa allocation alang sa Sugbo.  Ang kasulbaran nakab-ot human nasubli sa NFA ang mga dokumento sa mga Alegado.  Kansang lisensiya pag-import di nang kaabot sa lugway sa importasyon hangtod sa Disyembre karong tuiga.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 23, 2010

                        Patong sa bugas

 

            Tinuod ba nga may sindikato nga nagmaniobra sa importasyon sa pribadong sektor sa bugas humay dinhi sa Sugbo ug sa ubang bahin sa nasud?  Tinuod ba nga ang kadagkoan ra sab sa Departamento sa Agrikultura (DA) ug National Food Authority (NFA) ang nagbuot kinsay maka-import ug kon pilay makuwarta sa importasyon?

            Atubangan sa gikahadlokan nga kanihit sa bugas karong tuiga, tungod sa nagsunod nga mga bagyo sa niaging tuig ug lapad nga huwaw karong tuiga, ang NFA naglaraw nga mangompra og dugang 800,000 ka toneladas sa bugas humay gikan sa Vietnam ug Thailand.  Wa pay labot ang nahaunang importasyon nga giaprobahan na sa niaging tuig.

                        -o0o-

            Ang gidaghanon sa bugas humay nga makompra sa Pilipinas mahigpitan hinuon sa daginuton nga nasudnong panudlanan.  Sa way paghisgot sa epekto ngadto sa kalibotanong merkado.  Ang pagka tarantar ni Pres. Arroyo pagpangompra og bugas gikan sa bisan asa na lang nga kanasuran maoy gibasol sa pag-ulbo sa kalibotanong krisis sa bugas pila ka tuig nang nilabay.

            Aron pagsulbad sa kanihit sa kuwarta sa kagamhanan, nahukman sa DA ug NFA nga tugotan ang pribadong sektor pagpangompra og bugas gikan sa gawas.  Ang private sector financed (PSF) importation wa hinuon makaikyas gikan sa bangis nga mga kuko sa pangurakot sa mga nagtungkawo sa gahom.

                        -o0o-

            75,000 metricas toneladas ang pasiunang allocation sa Sugbo karong tuiga nga bahin-bahinon sa lokal nga mga magpapatigayon.  Ubos sa lagda nga gimantala sa Philippine Star, ang pagpanghatag og priority numbers magsugod Lunes sa buntag.  Maong Dominggo pa lang sa hapon, may naglinya na sa rehiyonal nga buhatan sa NFA.

            Nabawo hinuon sila.  Kay may nalista na ang NFA nga siyam ka buok niadtong Biyernes.  Nagduda ang mga nangreklamo nga giluto nang daan ang transaksiyon.  Sama sa ilang gidudahan nga pagmaniobra sa pagpili sa mga maka-import sa 100,000 metricas toneladas nga quota sa Sugbo sa niaging tuig.

                        -o0o-

            Nia pay mas dako nga binuang.  Segun sa kasaligang mga tinubdan, ang mga makadawat sa pagtugot sa NFA di maoy mangompra og bugas gikan sa gawas.  Igo ra nila nga ibaligya ang allocation ngadto sa tinuod gyod nga mga magpapatigayon sa bugas.  Nga way pupanagana nila nga gibunalan og makalilisang nga patong.

            P2 matag kilo nga service fee ang kolektahon sa kagamhanan.  Dul-an sa P40 milyones ang madawat sa kagamhanan alang sa 75,000 metricas toneladas.  Apan mas dako ang kita sa mga gipaboran nga gihatagan og pagtugot sa pag-import.  Kay mas dako ang patong nga ilang kolektahon gikan sa mga magpapatigayon nga maoy aktuwal nga mo-import.  Tungod sa way kukaikog nga pinatongay, ang mga konsumidor, sama sa naandan, maoy labing maalaot.  Kay sila ang magbaguod sa mas taas nga presyo sa imported nga bugas humay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com