Arangkada of Leo Lastimosa for August 30, 2009

                        BANA NI LUMEN

 

            Si anhing Lumen Durano nakapasar sa pasulit sa DTI isip real estate broker tulo ka tuig ang nilabay.  Human nakuha ang iyang lisensiya, nalingaw na siya sa paghikay sa nagkalainlaing mga transaksiyon sa yuta.  Ang iyang kaubanan sa propesyon kasagaran magtapok sa ilang bay sa Bulacao, Talisay City.  Apan wa siya mabantog sa iyang kamalampuson.  Gani gisungog siya sa iyang bana nga mao ray ahente nga way halin.

            Hangtod nga gipahibawong mga Sugbuanon nga siyay ahente sa labing kontrobersiyal nga transaksiyon sa yuta sa Sugbo sa niaging tuig:  Ang pagpalit sa Kapitolyo sa 25 ka ektaryang luna sa mga Balili, nga ang 20 ka ektarya naa ilawom sa dagat.

-o0o-

            Si Cebu Provincial Board Member Juan Bolo nakapasar sa pasulit sa DTI pagka real estate broker niadtong 1989.  Gipahibawo hinuon sa DTI nga sa labing uwahing listahan sa lisensiyadong real estate brokers wa na maapil ang ngan ni Bolo.  Ang gituohang wa na paglab-as ni Bolo sa iyang lisensiya wa makapugong sa iyang talagsaong kalamposan sa nagkalainlaing mga transaksiyon sa yuta nga iyang giapilan—may pagtugot man o wa sa Kapitolyo, ginamit man o di ang ngan ni Gobernador Gwen Garcia.

            Sa wa pa moulbong kontrobersiya sa luna sa mga Balili, gilambigit sab si Bolo sa transaksiyon sa yuta sa subdivision sa iyang Dakbayan sa Talisay nga nisangpot sa makalilisang nga baha sa kasilinganang kabalayan ug sibawng tiyabaw sa mga mag-uuma nga wa mabayri.

-o0o-

            Managlahi ang kapalaran nilang Bolo ug Durano sa ilang gihikay nga mga transaksiyon sa yuta.  Apan badlis gyod tingali sa ilang pad nga magkaabot sa pagbaligya sa luna sa mga Balili sa Tinaan, Naga.  Si Bolo niingon nga wa kadawat bisan usa ka dako gikan sa transaksiyon.  Si Lumen giila sa mga Balili nga maoy nakadawat sa P4.3 milyones nga komisyon.

            Bisan naapiki, si Bolo takos pang makapanalipod sa iyang kaugalingon.  Si Lumen namatay na sa sakit sa niaging tuig, usa ka buwan human naimpas sa Kapitolyo ang P98.9 milyones nga bayranan sa luna.  Ug di nang kapanalipod sa iyang kaugalingon sa bisan unsang mga pasangil nga luwatan batok niya.

-o0o-

            Apan di hingpit nga inutil si Lumen.  Ang iyang bana nga mas unang nasakit kay niya nagpabilin nga maoy usa sa labing ngilngig nga abogado sa Sugbo.  Si kanhi provincial prosecutor, karon dean sa USP College of Law, Loreto Durano di motugot nga di makiangayong panamastamasan ang kadungganan sa iyang asawa.

            Si Durano nitug-an sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya sa niaging semana nga wa pa niya matino kon nadawat ba gyod sa iyang asawa ang P4.3 milyones nga komisyon.  Nagduda sab si Durano sa kadako sa papel nga gipahid ngadtong Lumen, "Dako ra kaayo tong transaksiyona para niya."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for August 29, 2009

                        IGMAT SA YUTA

 

            Atol sa iyang unang termino pagka gobernador sa Sugbo, si karon Kongresista Pablo Garcia nipatawag ni kanhi provincial board (PB) member Raul Bacaltos.  Kinsa iyang gisugo sa pagpakigsulti sa mga mag-uuma nga maapektahan sa gitakdang pagpalit sa Kapitolyo sa usa ka gatos ka ektaryang luna sa Barili.  Nga maoy balhinan sa CSCST College of Agriculture gikan sa Sudlon sa Dakbayan sa Sugbo.

            Wa mahibung si Bacaltos sa sugo kay siya may tsirman sa committee on properties sa PB.  Apan kakugang ang nagpaabot niya sa Barili.  Giingnan siya sa mga mag-uuma nga may board member na nga nakauna pagpakigsulti niya,  nakatag-an ka, iyang kauban sa unang distrito, si Juan Bolo.

                        -o0o-

            Igmat gyod diay si Bolo kon transaksiyon na sa yuta ang hisgutan.  Lupig gud niya ang mas batan-on nga si Bacaltos.  Di gyod diay siya magpangikog sa iyang kaubanan sa PB.  Nibutho siya sa Barili bisan si Bacaltos ang gisugo.  Wa na gani kahinumdom si Bacaltos kon sakop ba sa iyang komtiba si Bolo.

            Tungod sa gibutyag ni Bacaltos, di na kahibudngan ang pasangil nga gimandoan ni Bolo ang appraisal committee pagsusi sa luna sa mga Balili sa Tinaan, Naga bisan wa pa siya matudlo nga pangu sa committee on properties niadtong Hunyo 2007.  Apan niangkon si Bacaltos nga wa siyay gihimo bisan sa pagpanapaw ni Bolo.  Sa ato pa, bisan sa panahon pa sa pagduma sa amahan ni Gobernador Gwen Garcia, ikogay na ang salida sa PB.

                        -o0o-

            May sukaranan ang paniid sa usa ka lokal nga opisyal nga kon ang mga sakop sa PB niggahin pa lang og bisan katloan lang ka gutlo sa ilang sesyon aron pagtuki sa ilang resolusyon nga nagtugot ni Garcia pagpalit sa luna sa mga Balili di unta sila magkinahanglan og daghang mga adlaw karon sa pagpasabot ug pagpanalipod sa ilang pagmika, pagpabaya ug kapakyas pagtuman sa labing batakan nilang katungdanan pagpanalipod sa interes sa mga Sugbuanon.

            Apan puslan man nga nagpatuo na sila nga naghinulsol sa ilang bulilyaso, mas maayong hingpiton na lang sa board members ang ilang pagduko sa sudya sa ilang tanlag pinaagi sa pagpamalandong unsa pa ang ubang multi-milyones pesos nilang transaksiyon nga gidominahan sab sa way kamatayon nga pagpanlaktod.

                        -o0o-

            Sukwahi sa gipatuo ni Gobernador Garcia nga gipaburot lang ang kontrobersiya sa kapakyas niya pagkuha sa ratification sa PB sa memorandum of agreement (MOA) uban sa mga Balili, mao ni ang motino sa iyang kinatibuk-ang responsibilidad sa kontrobersiya.

            Kay kon mapamatud-an nga gikinahanglan gyod ang ratification kay managlahi ang presyo ug ang gidak-on sa luna nga gitakda sa resolusyon sa PB ug sa MOA maisip nga ilegal ang iyang pagpaggawas sa P98.9 milyones sa buhis nga hinagoan sa mga Sugbuanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com