Thursday, September 02, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 4, 2010

        Lamok ni Restauro

    Kon paundayonan si Cebu Provincial Board (PB) Member Sergio Restauro, ang gitudlo ni Gobernador Gwen Garcia nga pangu sa kampanya batok sa dengue sa tibuok lalawigan, manguros na lang tang daan.  Ang iyang pagpamugos paggamit og kemikal ug pagsukwahi sa tambag sa tinuod nga mga eksperto sa Department of Health (DOH), gawas nga mapakyas pagbadlong sa paspas nga pagsaka sa mga kaso sa dengue, makahulga pa gyod sa kahimsog sa mga Sugbuanon.
    Si Restauro, pangu sa PB Committee on Health, gitahasan ni Garcia tungod sa iyang kasinatian sa kampanya batok sa dengue sa Dakbayan sa Talisay.  Ambot nganong way nakahunghong ni Garcia nga tungod ni Restauro ang Talisay maoy usa sa labing daghan og kaso sa dengue sa Central Visayas.

-o0o-

    Naglibog na kong daan sa kamahigugmaon ni Restauro sa kemikal sa kampanya batok sa dengue sa Talisay ug karon sa tibuok Sugbo.  Nakugang ko sa iyang katin-awan dihang nagkahinabi mi atol sa Arangkada sa DYAB Abanate Pa, Bisaya:
  • Epektibo ang kemikal batok sa dengue kon ipasirit atol sa mga takna nga magpatara lang ang mga lamok;
  • Gisukwahi niya ang tambag sa mga eksperto sa DOH batok sa kemikal tungod sa iyang "honest opinion;"
  • Luwas ang kemikal nga gigamit kay wa mamatay ang itik nga iyang gisuwayan pagpasirit;
  • Kinahanglang gamitan gyod og kemikal kay nia na sa Sugbo ang ikalimang strain sa dengue; ug
  • Nangompra ang Kapitolyo og kemikal nga way subasta kay dinalian ang panginahanglan.

-o0o-

    Ambot unsang lamoka ang nailhan ni Restauro nga magpatara lang.  Ug ambot nganong sa iyang "honest opinion" sayop ang pasidaan sa epidemiologists sa DOH nga makalupad nang mga lamok sa di pang kapasirit sa kemikal ug mamalhin na hinuon sa ubang dapit nga wa unta mameligro sa dengue.
    Matod ni Restauro nabasahan niyang ikalimang strain sa dengue sa journal.  Dihang gipangutana unsa nga journal, niingon siya nga gikan diay sa doktora sa DOH nga wa niya mailhi.  Tigpaminaw na sa DYAB ang nitultol pinaagi sa Google nga ang gipasabot ni Restauro mao ang bag-ong strain sa dengue nga gidudahan sa New Delhi sa India.  Nga hangtod karon wa matino bisan gidudahan na niadto pang 2002 ug 2004.

-o0o-

    Ang kemikal nga gipasalig ni Restauro nga luwas mao ang deltamethrin.  Nga gihulagway sa National Pesticide Information Center nga makadaot sa katawhan, kahayopan ug kalikopan.  Nganong nisugot man si Garcia pagpasirit og pesticide nga mahingos sa katawhan human nipalambo sa organic farming?
    Ang kapakyas sa Kapitolyo pagsubasta sa pagpamalit sa kemikal sa dengue nakadapit sa pagtagad sa bag-ong consultant sa buhatan ni Bise Gobernador Greg Sanchez nga si, nakatag-an ka, Cris Saavedra.  Kinsa nisugyot nga mas dinalian ang pagtambal sa mga pasyente inay pagpangompra og kemikal nga di kapatay og lamok.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 3, 2010

Bayad sa utang

Mao pa gani pagkahuman nakog dayeg sa pasiunang mga lakang ni Cebu City Mayor Michael Rama pagpalambo sa pangalagad sa Cebu City Medical Center (CCMC), gitapokan ko sa mga pasyente nga pulos may reklamo.  Usa nila paryente sa pasyente sa OB-Gyne ward nga naayo na unta apan wa pagawasa kay may bayranan pang P3,000.  Nakugang ko sa kasayuran.  Nakalimot na ba diayng kadagkoan sa CCMC sa Hospital Detention Law?  Nga nagdili sa mga tamblanan pagtanggong sa ilang mga pasyente tungod lang sa wa pa maimpas nga bayranan?
Pribadong mga tambalanan sa Sugbo napugos pagtuman sa balaod human gisugo sa hukmanan.  Nganong ang tambalanan sa kagamhanan nangahas man paglapas sa lagda?

-o0o-

Ang mga tambalanan naneguro lang nga mabayran sila sa mga pasyente.  Kay kadaghan na sila nabiktima sa mga pasyente nga wa na pakita pagbayad sa ilang nahibiling mga utang.  Nagbuntaog ang utang sa mga pasyente nga di na matultolan kay wa diay motug-an sa tinuod nilang mga ngan ug pinuy-anan.
Apan ang kalapasan sa balaod di angayng himuong sukaranan paghimo og laing kalapasan sa balaod.  Ang pagtanggong sa mga pasyente tungod lang sa utang di tawhanon ni makiangayon.  Kasagaran mosangpot lang hinuon sa pagburot sa utang tungod sa dugang mga adlaw sa pagbilanggo nila sa tambalanan inay pagtugot sa mga pasyente nga makagawas na aron makatabang pagpangita og bayad.

-o0o-

Ubos sa balaod, ang pagpagawas sa mga pasyente di makapapas sa ilang obligasyon pagbayad sa utang.  Papirmahon sila og promissory note nga mag-detalye unsaon pagbayad, pilay datahan matag buwan ug kanus-a maimpasan ang obligasyon.
Way garantiya nga mabayran ang utang.  Bisan sa pirmado nga promissory note, mahimong mosibat lang gihapon ang mga pasyente.  Di hinuon monopoliya sa mga tambalanan ang suliran sa pagpaningil sa utang.  Apan ang ubang mga patigayon nakakita og mas makiangayon ug makitawhanon nga mga paagi sa pagpanalipod sa ilang mga interes.

-o0o-

Gawas pa, dakong eskandalo alang sa mga institusyon kansang labing mahinungdanong tahas mao ang pagtambal sa mga masakiton ug pagluwas og mga kinabuhi nga modangop sa bangis nga mga paagi pagpalambo sa ilang patigayon.  Ang mga tambalanan nga niisip nga mas mahinungdanon ang kuwarta kay sa kinabuhi maoy mobalibad sa mga pasyente nga way ikahatag nga deposito.  Sila say mopalayas sa mga pasyente nga wa nay ikalahutay sa nagbuntaog nang bayranan.
Way molalis nga bisan sa kabalaanon sa tahas sa mga tambalanan kinahanglan silang mokita aron makapadayon sa ilang pangalagad, makasuhol sa ilang mga kawani ug makapalambo sa ilang kahimanan.  Wa hinuoy motuo sa pangangkon sa mga tambalanan nga nahulga sila sa nagbuntaog nga utang sa ilang mga pasyente.  Gawas nga way usa nilang nanera, ang pribadong mga tambalanan padayong nidako ug nidaghan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com