Arangkada of Leo Lastimosa for June 6, 2011

Adik sa kemikal

Nabulilyaso na sab ang pagpamalit og mga kemikal sa Dakbayan sa Sugbo batok sa dengue.  Gikuwestiyon sa Commission on Audit (COA) di ang pagpamalit og mga kemikal kon dili ang kalangay sa paggamit, bisan gilaktod ang transaksiyon tungod sa pagsulbong pag-ayo sa mga kaso sa dengue sa niaging tuig:

• Giaprobahan sa Cebu City Council ang P2.5 milyones nga ipamalit sa mga kemikal niadtong Abril sa niaging tuig;
• Naabtan og tulo ka buwan ang Cebu City Health Department paghimo sa emergency purchase niadtong Agosto;
• Naabtan og laing tulo ka buwan una nahatod ang mga kemikal niadtong Disyembre; ug
• Karon nang bag-o naggamit kay may hinabang gikan sa Department of Health (DOH) ug pribadong sektor.

-o0o-

Unang nabulilyaso ang pagpamalit og mga kemikal batok sa dengue sa dakbayan niadtong 2005, unom ka tuig nang nilabay.  Kanus-a gipangayo sa City Health ug giaprobahan sa City Council ang pagpangompra og Aqua-Resigen (permethrin ang generic name).  Apan ang aktuwal nga gipalit sa dakbayan mao ang MaxiFog (lambda-cyhalothrin ang generic name), nga maoy ikaduhang labing makahilong kemikal sunod sa Endrin.
Ang pagpili sa City Council sa Aqua-Resigen kuwestiyonableng daan.  Kay brand name kini sa higanteng kompaniya sa kemikal.  Unsaon pa man pagsud sa ubang water-based chemicals nga hinimo sa ubang kompaniya?  Nabisto pa gyod nga ang pagpili sa Aqua-Resigen gibase sa material safety date sheet (MSDS) nga hinatag ra sab sa supplier.

-o0o-

Dihang una nakong gibisto ang transaksiyon unom ka tuig nang nilabay, ang mga konsehal sa dakbayan nga gipangulohan ni kanhi konsehal Joy Pesquera nihulga pagkiha nako.  Maayo na lang nga natambagan silang Konsehal Edgardo Labella nga mas makiangayon nga ilang tubagon ug susihon ang kasayuran nga akong nahipos.

Ug ni-enter the dragon ang Visayas Ombudsman.  Gimandoan ang mga konsehal pagsumiter sa ilang affidavits giunsa paglusot sa kontrobersiyal nga transaksiyon.  Sama sa mayoriya sa mga kaso nga nasang-at sa Ombudsman, ang imbestigasyon sa kuwestiyonableng pagpangompra og kemikal batok sa dengue sa dakbayan wa pang kairog hangtod karon.

-o0o-

Gawas sa kamahiligon sa mga opisyal sa dakbayan pagpangompra og kemikal, nga gikahadlokang mas dako og komisyon kay sa pagpamalit og silhig ug ubang kahimanan pagpanlimpiyo sa palibot nga maoy mas epektibong paagi paglikay sa dengue, angay sang susihon ang busluton nga sistema sa pagpaalit sa City Hall.
Nganong dali ra man kaayong makalusot ang mga kiat-kiat, sama sa mga suga sa pasko nilang Mayor Michael Rama ug City Treasurer Ofelia Oliva?  Apan nganong mora mang umang ang mga transaksiyon kon mas mapuslanon ug mas dinalian ang mga palitunon--sama sa mga sangkap batok sa dengue sa niaging tuig ug sa halogen lamps sa pediatrics ward sa Cebu City Medical Center (CCMC) sayo ning tuiga?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 5, 2011

Mga pinasagdan

Poblacion Primary School, Lapulapu City--Kon wa kang katultol ning eskuylahana, di kong kabasol nimo.  Bisan ang lumad nga mga molupyo sa Opon wa kahibawo nga nagbarug diay ni dinhi sa Sitio Langub sa Barangay Poblacion.  Klaro nga nahawongan ni sa mas dakong Lapulapu City Central Elementary School sa samang barangay.
Nia ko magsuwat kay nagpakitabang ang mga magtutudlo dinhi sa pag-andam sa eskuylahan alang sa pagsugod sa klase karong Lunes.  Ang orihinal nga desinyo alang lang sa duha ka classrooms.  Tungod sa pagburot sa gidaghanon sa mga tinun-an, gipalapdan ngadto sa lima ka classrooms.  Nga maoy hinungdan sa kahagip-ot sa luna ug kaapiki sa classrooms.

-o0o-

Ang orihinal nga classrooms alang sa Grades 1 ug 2 natukod niadtong 1990.  Tungod sa pagdaghan sa mga tinun-an sa niaging kapin sa duha ka dekada, inanay nga napuno ang classrooms alang sa kindergarten ug Grades 3, 4 ug 5.  Ang kataposang classroom natukod sa niagi lang tuig.
Ang luna nga gitukoran sa dugang classrooms gipanag-iya sa barangay.  Nga mao say nagbayad sa konsumo sa tubig ug kuryente sa eskuylahan.  Apan samtang ang tanang magtutudlo gisuweldohan sa Departamento sa Edukasyon (DepEd), nihit kaayong hinabang nga nadawat sa eskuylahan gikan sa Lapulapu City government ug sa nasudnong gobyerno pagpalambo sa classrooms ug ubang mga panginahanglan.

-o0o-

Ang Lapulapu City government nakapalit na sa luna tapad sa eskuylahan aron katukoran og dugang classrooms, nga gipanghinaot nga maglakip na sa Grade 6.  Apan dunay duha ka suliran:  Wa pa mabalhin ang titulo gikan sa pribadong tag-iya ngadto sa dakbayan; ug apiki ang agianan paingon sa napalit nga luna.
Gisugyot sa mga magtutudlo nga ibaylo na lang ang napalit nga luna sa mas hawan nga luna nga sikit ra gyod kaayo sa ilang nahimutangan karon.  Apan supak ang tag-iya sa luna.  Kinsay uyon hinuon nga mobaligya og gamayng bahin sa iyang kabtangan aron di maapiki ang agianan sa mga bata.

-o0o-

Sa pagsugod sa klase karong Lunes, masulub-on ang kahimtang sa kasagaran sa classrooms.  Gitabangan namo pagpintal ang classroom sa Grade 4.  Apan nagkinahanglan sab og tabang ang ubang classrooms nga ngiob, gubaon ug kuwang og mga lingkoranan.
Labi na gyod ang classroom sa kinder.  Nga maoy labing duol sa nawalis nga atop nga sin, nga nisangpot sa pagkadugta sa kisame ug pagsalibo ug pagkabasa sa mga bata ug pagbaha sa classroom.  Ang tabang sa pipila ka pribadong kompaniya nga gidangpan sa mga magtutudlo di paigo pagtubag sa mas dakong panginahanglan.
Gawas nga mangita sa gipasalig sa DepEd nga MOOE (maintenance and other operating expenditure) sa mga eskuylahan ug manulisok sa kakuwang sa tabang sa lokal nga mga opisyal, mas maayong motabang sa labing duol nga mga eskuylahan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com